Να ξεκαθαρίσω εξαρχής: είμαι οπαδός του John Lennon και της φιλοσοφίας του περί ζωής, ειρήνης και ελευθερίας. Πιστεύω ότι είναι από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ου αιώνα, όχι για το βάθος και την πολυπλοκότητα του στοχασμού του αλλά για την απλότητα και την αμεσότητά του, που τον κάνει προσβάσιμο και εν τέλει εφαρμόσιμο αν και μπορεί να φαίνεται ουτοπικός. Και φυσικά για την καταραμένη ευφυία του να πλάθει τις ομορφότερες μελωδίες στην ιστορία της pop μουσικής.

Στο μακρύ ταξίδι από και προς το Πεκίνο είχα την ευκαιρία να διαβάσω το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που έδωσε με τη Yoko Ono στο αμερικανικό Playboy, μόλις 2 μήνες πριν τη δολοφονία του. Το βιβλίο του David Sheff αποτελεί μακράν την πιο ουσιαστική παρακαταθήκη του Lennon (πέρα από τη μουσική του) και όποιος θέλει να εμβαθύνει στη φιλοσοφία του δεν χρειάζεται να διαβάσει κανένα άλλο βιβλίο εκτός από αυτό. 230 σελίδες όλο Lennon και Ono, να μιλάνε για τα πάντα. Δυστυχώς είναι παγκοσμίως out-of-print, ας είναι καλά το Barnesandnoble.com και τα εξαιρετικά βιβλιοπωλεία με μεταχειρισμένα βιβλία με τα οποία συνεργάζεται. Το αντίγραφο που αγόρασα ήταν σαν καινούριο.

Το "πρόβλημα" με το βιβλίο είναι ότι η αληθινή εικόνα του Lennon που αποκαλύπτεται είναι αρκετά διαφορετική από αυτή που είχα μέχρι στιγμής και που ο περισσότερος κόσμος έχει στο νου του: αυτή δηλαδή του ουτοπιστή επαναστάτη, που κήρυττε την αγάπη, την κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών ανάμεσα στους ανθρωπους και την αντίσταση στην ισοπέδωση της καταναλωτικής κουλτούρας. Γιατί ενώ έλεγε αυτά, ο ίδιος (και ιδιαίτερα η Ono) ήταν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες, με περιουσία πάνω από 150 εκατομμύρια δολάρια το 1980 και με ένα ολόκληρο επιτελείο να εργάζεται για την αυξησή της. Ήταν ένας επαναστάτης που κήρυττε από τη θαλπωρή του τεράστιου σπιτιού του στη Νέα Υόρκη πίνοντας καπουτσίνο και θεωρητικολογώντας, ανάμεσα στις ορδές των υπαλλήλων του και συχνά πάνω σε έωλες βάσεις και με γενικεύσεις και υπεραπλουστεύσεις που υποδήλωναν μια αμήχανη ημιμάθεια. Ένας άνθρωπος που είχε αναγάγει σε μέγιστο επίτευγμα το γεγονός ότι κατάφερε να μεγαλώσει τον γιο του, χωρίς μάλιστα να λείπει από το σπίτι του, τη στιγμή που δισεκατομμύρια άνθρωποι μεγαλώνουν πολύ περισσότερα παιδιά και σε απείρως χειρότερες συνθήκες.

Από την άλλη σκέφτομαι ότι αυτό που μετράει είναι το μήνυμα και ότι ο Lennon, με όλα τα αρνητικά, που προανέφερα προσπαθούσε να περάσει ένα πολύ απλό και συγκεκριμένο μήνυμα: Αν δεν σου αρέσει αυτό που υπάρχει, άλλαξέ το ή τουλάχιστον προσπάθησε. Γιόρτασε τη ζωή και ονειρεύσου έναν καλύτερο κόσμο. Και τουλάχιστον στην τήρηση του μηνύματός του ήταν συνεπής, αυτό ήταν που πρέσβευε και με τους Beatles και, κυρίως, στη μετέπειτα καριέρα του. H διαχρονικότητα του μηνύματος του Lennon, που λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή εποχή, είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της αξίας του. Η Ευρώπη δείχνει έμπρακτα την πορεία προς την εφαρμογή του μηνύματος "no countries". Κράτη με χρόνιες διαμάχες έρχονται πλησιέστερα γιατί καταλαβαίνουν το κοινό συμφέρον τους. Και αν υπάρχουν κάποιες ανωμαλίες που διαταράσσουν αυτή την πορεία (Ισραήλ, ΗΠΑ, Ιράν), η γενική κατεύθυνση είναι αδιαμφισβήτητη.

Τελικά πιστεύω ότι το μήνυμα είναι δυνατότερο από το πακέτο που το συνοδεύει, και συνεπώς το μήνυμα του Lennon να πρέπει να ειδωθεί ανεξάρτητα από αυτόν που το εξέφρασε. Ίσως πάλι όλη αυτή η συζήτηση περί της προσωπικότητας του Lennon να μην έχει νόημα. Γιατί, όπως έχει πει ο ίδιος, "don't follow leaders, watch the parking meters". Αυτός θα μπορούσε να και είναι ένας πανέξυπνος τρόπος για να αποστρέψει την προσοχή από το πρόσωπό του και τις δραστηριότητές του και να την κατευθύνει προς το μήνυμά του. Όμως η ανάγνωση αυτού του βιβλίου άλλαξε την εικόνα μου για τον Lennon μια για πάντα.

Είναι δύσκολο να βλέπεις να απομυθοποιούνται τα λιγοστά είδωλα που έχεις κρατήσει από μια εποχή που χρειαζόσουν ένα ξένο όραμα για να προχωρήσεις και που ταυτιζόσουν με συγγραφείς, μουσικούς, κόμικς και ταινίες για να το επιτύχεις. Δεν ξεχνώ τι έχω αποκομίσει ακούγοντας τη μουσική του και διαβάζοντας τους στίχους του αλλά πλέον η οπτική είναι διαφορετική. Είναι υπό το πρίσμα των αρνητικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του που ανέφερα πιο πάνω και, το χειρότερο, είναι υπό το πρίσμα μιας μεταπρατικής αντίληψης για την τέχνη του - κάτι σαν επαγγελματίας επαναστάτης. Από αυτή την πλευρά και μόνο εύχομαι να μην το είχα διαβάσει αυτό το βιβλίο.

Mood: Demystified