Μεγάλη Παρασκευή σήμερα και σαν καλός καταναλωτής βγήκα να κάνω τα ψώνια για τη μεθαυριανή μέρα και την εβδομάδα που έρχεται. Περιμένοντας στο ταμείο του σούπερ μάρκετ στεκόμουν δίπλα σε ένα stand με βιβλία. Φαίνεται ότι οι υπεύθυνοι του σούπερ μάρκετ θεώρησαν απόλυτα λογικό ότι μαζί με τον άνιθο και το απορρυπαντικό μπορεί να πετάξεις και ένα βιβλίο στο καρότσι. Από την άλλη βέβαια, τα προς πώληση βιβλία δεν ήταν δα και βαριά φιλοσοφία. Στη συνομοταξία Τένιας Μακρή και «Τα μυστικά του ιδανικού σεξ» ανήκαν, αναλώσιμα όσο και ο άνιθος και το απορρυπαντικό, οπότε ίσως οι υπάλληλοι να είχαν δίκιο - ηθελημένα ή μη.

Ανάμεσα όμως σε αυτά τα ανοσιουργήματα έβοσκε μόνο του ένα βιβλίο του Umberto Eco και μάλιστα όχι από τα πιο δημοφιλή του: «Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή», μια συλλογή από στοχασμούς και άρθρα γραμμένα στη δεκαετία του ’70 και τα οποία τριάντα και βάλε χρόνια μετά παραμένουν ζωντανά και απολύτως επίκαιρα ως σχόλια για τη συμπεριφορά του ανθρώπου στον καταναλωτικό κόσμο και απέναντι σε φαινόμενα όπως τα ΜΜΕ, ο αθλητισμός, η τέχνη κλπ. Καταρχήν είναι προφανής η αντίφαση του να προσφέρεται ένα βιβλίο που στηλιτεύει τα δεινά του άκρατου καταναλωτισμού μέσα σε έναν από τους ναούς του, και η ανατροπή που στοιχειοθετεί είναι καλοδεχούμενη. Άλλωστε όπως έγραφα σε προηγούμενο post η ανατροπή τρυπώνει εκεί που δεν την περιμένει κανείς και εμφανίζεται μόνο σε όσους μπορούν να την αναγνωρίσουν.

Αλλά αυτό που με έκανε να αναρωτηθώ σχετίζεται με πιο προσωπικά βιώματα. Τούτο το βιβλίο με έχει κυριολεκτικά σημαδέψει, χωρίς να είναι από τα αγαπημένα μου. Από αναγκαστικό ανάγνωσμα στο μάθημα της Έκθεσης Δέσμης – και καλά για να ανοίξει ο ορίζοντας των απόψεών μας και να βελτιωθεί το επίπεδο της γραφής μας αλλά στην ουσία για να κλέψουμε προκάτ ιδέες και εκφράσεις για τις προκάτ εκθέσεις των Πανελλαδικών – έγινε ο πρώτος φορέας αλλαγής στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμουν τα πράγματα μέχρι τα 19 μου. Μετά από την επίτευξη του στόχου της εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο και την αποβολή της αγωνίας που επί διετία ταλάνιζε και οριοθετούσε τη σκέψη μου είχα αρχίσει να ξεκοκκαλίζω ό,τι βιβλίο έπεφτε στα χέρια μου. Το συγκεκριμένο ήταν όχι μόνο το πιο άμεσα διαθέσιμο αλλά και το πρώτο που με έκανε να δω τα ζητήματα που πραγματεύεται από μια διαφορετική οπτική γωνία.

Όταν λοιπόν το είδα να πωλείται στο σούπερ μάρκετ αναρωτήθηκα αν τελικά η ευτέλεια που συνήθως συνοδεύει τον πολιτιστικό καταναλωτισμό και την πολιτιστική μαζικότητα μπορεί να ανατραπεί εκ των έσω με τέτοιου είδους «κρυφές» και μεμονωμένες αλλά συνειδητές επιθέσεις ποιότητας, χρησιμοποιώντας ως Δούρειο Ίππο το ίδιο το σκουπιδαριό του μαζικού πολιτισμού. Γιατί πιθανότατα κάποιος, κάποια στιγμή θα το αγοράσει αυτό το βιβλίο και ίσως γίνει δέκτης μιας αλλαγής εκεί που δεν την περίμενε. Μπορεί όμως ένα τέτοιου είδους πολιτιστικό «αντάρτικο» να πραγματοποιηθεί εκ των έσω και να έχει επιτυχία ή χρειάζεται σύγκρουση κατά μέτωπο με τα προϊόντα της πολιτιστικής ένδειας; Προς στιγμή αυτά τα ερωτήματα τα επεξεργάζομαι.

Άσχετο: είχα αρχίσει να γράφω ένα βαρύγδουπο post σχετικά με το άγχος και την υπαρξιστική ερμηνεία του Kierkegaard αλλά παραήταν βαρύ για Μεγάλη Εβδομάδα (ίσως και να είναι βαρύ γενικότερα) και γιαυτό μπήκε στο ψυγείο. Καλό Πάσχα και δώστε του (αρνιού) να καταλάβει.